SOA
(samenvatting)
- De afkorting SOA staat voor seksueel overdraagbare aandoeningen.
- Soa’s worden vaak veroorzaakt door een virus of bacterie en worden doorgegeven door seks zonder condoom
- Soa’s kunnen verschillende klachten geven, zoals een branderig gevoel bij het plassen, gele/groene of heldere afscheiding en (genitale) wratten, maar soa’s kunnen ook zonder klachten voorkomen
- Ieder jaar worden er in Nederland ruim 100.000 soa’s gediagnosticeerd
- Jongeren, mannen die seks hebben met mannen en mensen met meerdere verschillende bedpartners hebben meer kans op het oplopen van een soa.
Soa’s zijn seksueel overdraagbare aandoening die veroorzaakt worden door een bacterie of een virus. Je kan deze bacterie of virus krijgen door seks zonder condoom. Bij seks zonder condoom is er contact tussen de penis, vagina, anus of mond. Soa’s worden veroorzaakt door een bacterie of virus. Deze kan in de slijmvliezen, sperma, bloed, voorvocht of vaginaal vocht zitten. De soa kan dus via sperma, bloed, voorvocht en vaginaal vocht overgedragen worden aan de bedpartner. Daarnaast kunnen sommige soa’s ook met de mond, via de handen of via een vibrator of dildo overgedragen worden. Het verschilt per soa hoe die overgedragen wordt en hoeveel kans je hebt om de soa te krijgen. De meest voorkomende soa’s zijn Chlamydia, Gonorroe, Genitale wratten, Hepatitis B en C en Syfilis. Ook hiv kan via seks worden overgedragen. Als je een soa hebt, heb je een grotere kans om hiv op te lopen.
Klachten bij
een soa
Veel mensen hebben geen klachten van een soa en kunnen de soa dus ongemerkt doorgeven aan een ander. Klachten die zowel bij mannen als bij vrouwen voorkomen bij een soa zijn een branderig gevoel bij het plassen, afscheiding uit de vagina, de penis of de anus en wratten in het genitaal gebied. De afscheiding kan geelgroenig of helder van kleur zijn. Er zijn ook klachten die verschillen tussen mannen en vrouwen. Vrouwen kunnen bijvoorbeeld last krijgen van bloedverlies na geslachtsgemeenschap of tussen de menstruatieperiodes en pijn in de onderbuik. Mannen kunnen klachten van een gezwollen of rode balzak krijgen.
Verhoogd risico op een soa?
In Nederland worden ieder jaar ruim 100.000 soa’s gediagnosticeerd. Soms heeft iemand meerdere soa’s tegelijkertijd. Dit kan ook voorkomen bij een hiv-infectie. Bepaalde groepen mensen hebben een grotere kans op het oplopen van een soa en daardoor ook een hogere kans op het krijgen van een hiv-infectie.
Deze groepen zijn jongeren onder de 25 jaar, mensen die seks zonder condoom hebben met verschillende bedpartners, mannen die seks hebben met mannen, sekswerkers, bezoekers van sekswerkers en migranten uit gebieden waar soa’s meer voorkomen. Als je bedpartner tot een van deze groepen hoort, heb jij ook een grotere kans op het oplopen van een soa.
TRANSMISSIE VAN HIV BIJ EEN SOA |
Hiv is ook een soa en wordt net zoals de andere soa’s overgedragen tijdens onveilige seks. Je kan ook hiv krijgen via bloed – bloed contact. Ook kunnen moeders hiv tijdens de zwangerschap, tijdens de bevalling of via de borstvoeding doorgeven aan hun kind.
Mannen die seks hebben met andere mannen hebben een grotere kans om hiv op te lopen, omdat het slijmvlies van de anus kwetsbaar is. Tijdens de seks kunnen er kleine scheurtjes in het slijmvlies ontstaan en kan het hiv virus makkelijker het lichaam in dringen als je bedpartner hiv heeft. Soa’s zijn een indicator ziekte voor hiv, omdat mensen die een soa hebben toen ze de soa opliepen ook een (klein) risico hebben gehad op het oplopen van hiv. Daarnaast is het zo dat mensen met een soa gevoeligere slijmvliezen hebben. Hierdoor kan het hiv virus makkelijker binnen dringen in de penis, vagina of anus en kan dus sneller een hiv infectie veroorzaken. Heeft u een SOA gehad en bent u niet op hiv getest? Dan kunt u contact opnemen met uw huisarts, om alsnog een hiv-test af te laten nemen.
Hiv-indicator aandoeningen zijn aandoeningen of symptomen die vaker voorkomen bij mensen met een onderliggende hiv-infectie dan bij mensen zonder hiv-infectie. Soa’s zijn hiv-indicator aandoeningen. Heb jij een soa (gehad) en is er niet op hiv getest, dan is het advies om bij je (huis)arts een hiv-test te vragen. Vind je dit lastig? Dan kun je hier een zakkaartje downloaden dat je helpt bij het vragen om een hiv-test.
De verschillende soorten soa’s
Chlamydia
Chlamydia is de meest voorkomende soa in Nederland. In 2019 werd ongeveer 64.000 keer chlamydia vastgesteld bij huisarts of centrum voor seksuele gezondheid.
Condyloma acuminatum
(genitale wratten)
In 2019 werd zo’n 46.000 keer condylomata acuminatum aangetoond. Meer dan de helft van de mensen met genitale wratten is man.
Gonorroe
(druiper)
In 2019 werd gonorroe ruim 19.000 keer vastgesteld. 77% van de mensen die een gonorroe-infectie hebben, zijn mannen die seks hebben met andere mannen.
Hepatitis B en C
In 2019 is 108 keer de diagnose acute hepatitis B en 43 keer acute hepatitis C vastgesteld. 57% van de acute hepatitis B infecties is door seksueel contact overgedragen. Dit is zelfs 74% bij de acute hepatitis C.
Syfilis
In 2019 werd syfilis in Nederland ongeveer 1.500 keer vastgesteld. 96% hiervan zijn mannen die seks hebben met andere mannen.
Hiv-indicator aandoeningen zijn aandoeningen of symptomen die vaker voorkomen bij mensen met een onderliggende hiv-infectie dan bij mensen zonder hiv-infectie. Een SOA is één van deze hiv-indicator aandoeningen. Heb jij een SOA (gehad) en is er niet op hiv getest, dan is het advies om bij je (huis)arts een hiv-test te vragen. Vind je dit lastig? Dan kun je hier een gesprekskaartje downloaden dat je helpt bij het vragen om een hiv-test.